Fibromiyalji Nedir? Belirtileri ve Tedavisi Nedir?

Bir diğer adıyla “kas romatizması” veya “yumuşak doku romatizması” olarak bilinen fibromiyalji, genellikle tüm vücuda yayılmış rahatsızlık ve yorgunluk hissi ile karakterize bir sendromdur. En çok orta yaşlı kadınlarda görülen bu sorun, kas ve iskelet sistemini etkilerken, uyku kalitesinin düşmesinden zihinsel bozukluklara kadar birçok probleme yol açabilir. Dolayısıyla tedavisi uzun süreli ve karmaşıktır. Doğru yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç kullanımı, Ozon terapi vb tedavi yöntemleri ile yaşam kalitesi ciddi anlamda arttırılabilir. Peki fibromiyalji nedir ve nasıl tedavi edilir?

Fibromiyalji Nedir?

Fibromiyalji, vücudun belirli noktalarında kronik ağrıya yol açan, bir çeşit yumuşak doku romatizmasıdır ve bir hastalıktan çok bir sendrom olarak ifade edilir. İskelet kas sistemini etkileyen bu sendrom, kişide fiziksel ve psikolojik bir dizi semptoma yol açar ve toplumun yaklaşık %3’lük kısmında rastlanır. Ancak bulguların birçoğu kişiye özgü olduğundan ve teşhis için kesin bir test bulunmadığından, fibromiyalji vakalarının diğer hastalıklarla karıştırıldığı düşünülmektedir.

Fibromiyalji, romatizmal hastalıklar grubuna girse de iltihaplı eklem veya kas sorunlarından biri değildir. Kesin nedeni tam olarak bilinmeyen bu sendrom, genetik ve çevresel bir dizi faktörün tetiklemesi sonucu ortaya çıkar. Otoimmuün hastalıklarla birlikte görülmesi, altta yatan sebeplerden birinin de otoimmünite olabilecegini düşündürmektedir.

Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?

Fibromiyaljinin en belirgin semptomu, “fibromiyalji ağrı noktaları” olarak da bilinen bölgelerde oluşan hassasiyet ve ağrıdır. Diğer yaygın bulgular ise şu şekilde sıralanabilir:

En az 3 ay süren, zamanla şiddeti değişen yaygın eklem ve kas ağrısı
Sık sık ortaya çıkan baş ağrısı
Uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra kaslarda oluşan sertlik ve tutukluk
Basit hareketlerle yoğun hissedilen hassasiyet
El ve ayaklarda oluşan karıncalanma hissi
Sürekli yorgunluk ve bitkinlik
Kabızlık, ishal ve gaz problemleri
Huzursuz bacak sendromu ve uyku apnesi gibi uyku bozuklukları
Depresif ruh hali ve kaygı bozukluğu
Düşünme, öğrenme, hatırlama gibi bilişsel yetilerde gerileme
Sıcaklık değişimine kolay adapte olamama, normal sıcaklığı bile aşırı soğuk veya sıcak hissetme

Bu bulguların yanı sıra, fibromiyalji vakalarının birçoğunda sabahları uyanınca ortaya çıkan tutukluk ve ağrı hali, nefes alma güçlüğü ve kulak çınlaması da görülebilir. Ancak bulguların şekli ve şiddeti kişiye özgü olduğundan fibromiyalji belirtileri her zaman aynı şekilde ilerlemez, kimi zaman stres ve depresyon gibi etkenlere bağlı artış gösterebilir.

Fibromiyalji Ağrı Noktaları

Fibromiyalji sendromundaki ağrı noktaları, vücudun hassas tetik noktalarıdır. Fibromiyaljiyi benzer bulgular veren diğer hastalıklardan ayırmada kullanılan bu noktalar toplam 18 adettir ve şu şekilde sıralanabilir:

Boynun ön ve yan kısımları
Omuz üstleri ve omuz kasları
Göğüs kafesinin yanları ile göğüs kasları
Sırtın üst kısmı, omurga yanları ve her iki omuz arası
Dirseklerin iç kısımları
Kalçaların dış kısımları, kalça eklemleri ve kalça kasları
Dizlerin iç kısımları ve diz kapağı altında kalan bölgeler
Ayak bileklerinin iç ve üst kısımları

Yukarıdaki 18 noktadan 11’inde ağrı veya hassasiyet olması halinde fibromiyaljiden bahsedilebilir fakat en uygun tedavi için hasta öyküsü, fizik muayene ve bazı ek testler gerekir.

Fibromiyalji Neden Olur?

Fibromiyaljinin her hastada özel bulgulara sebep olması ve farklı sorunlarla birlikte görülmesi, kaynak problemi tespit etmeyi güçleştiren durumlardandır. Bu nedenle “Fibromiyalji neden olur” sorusu, kesin olarak yanıtlanması mümkün olmayan bir sorudur. Sendromu tetikleyen yaygın sebeplerden biri genetik eğilim, diğeri ise merkezi sinir sistemi ile ilişkili bozukluktur. Araştırmalara göre; bireydeki ağrı sinyallerini yanlış yorumlama durumu, ağrı eşiğini ve hassasiyet seviyesini düşürerek normal durumlara bile aşırı tepki vermesine neden olabilir ve bunun sonucunda fibromiyalji ortaya çıkabilir. Bu sorunun asıl nedeni ise beyindeki kimyasal dengesizlik veya ağrı hassasiyetini düzenleyen hücrelerdeki herhangibir anomali olabilir.

Bir diğer neden ise aile öyküsüdür çünkü birçok fibromiyalji vakası genetik geçişlidir ve ağrı sinyallerinin iletimini etkileyen gen yapısı aileden miras alınabilir. Ek olarak; daha önce geçirilen ağır enfeksiyonlar, travmalar ve yüksek yoğunluklu stres hali de fibromiyalji gelişiminde etkili olabilir.

Fibromiyalji Geçer mi?

Fibromiyalji tamamen ortadan kaldırılabilen bir sendrom değildir çünkü tanı alma, semptom ve tedavi gibi aşamaların tümünde her hasta ayrı özellikler gösterir. Vakaların çoğu sıradan bir ağrıyı aşırı hassas algılama sıkıntısından kaynaklandığından, belirli evrelerde semptomlar tekrarlayabilir. Dolayısıyla uygulanan tedaviye yanıt verme durumu da kişiden kişiye değişir. Fakat “fibromiyalji geçer mi” sorusuna yanıt olabilecek çalışmalar hala devam ettiği için semptom kontrolü amacıyla farklı tedaviler denenebilir.

Fibromiyalji Tedavisi

Altında pek çok farklı potansiyel sebebin bulunduğu fibromiyalji vakalarında kesin bir tedaviden bahsedilemez. Genellikle fibromiyalji tedavisi, hastadaki semptomları hafifleterek kontrol altına alma ve düşen yaşam koşullarını iyileştirme odaklıdır. Bu nedenle kişideki bulgulara uygun ilaç tedavisine başlanabilir ve kaslardaki ağrılı durum başarılı şekilde yönetilebilir.

İlaç Tedavisi

Kişideki semptomların şiddetine ve şekline göre ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, uyku düzenleyiciler veya antidepresanlar kullanılabilir. Sinir hücrelerinin ağrı sinyali göndermesini engellemek için bazı epilepsi ilaçları da reçete edilebilir.

Fizik Tedavi

Yakınma ve ağrı şiddetini en aza indirmek için kasların güçlendirilmesi gerekir. Bunun için kas dayanıklılığını ve esnekliğini artıran fizik egzersizleri yapılmalıdır. Bu hareketler fiziksel rahatlamanın yanı sıra zihinsel gevşeme de sağlayarak semptom kontrolünü büyük ölçüde kolaylaştırabilir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Vücudun daha zinde ve sağlıklı kalmasını sağlayacak yaşam tarzı değişiklikleri diğer tedavilerle birlikte kullanılabilir. Düzenli egzersiz, kaliteli uyku, lifli beslenme, yeterli su içme, sigara kullanmama, kan şekerini ve vücut ağırlığını kontrol etme gibi adımlar bunlar arasında başlıcalarıdır.

Ozon terapi:

Altta yatan sebeplerden birinin otoimmünite olduğunu düşünürsek , major ve minör Ozon terapi etkili bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmelidir.

Nöral Terapi:

Vejetatif sistem üzerinden etkili bir yöntem olan Nöral terapi, hem ağrılı noktalara lokal, hem de sikayetlerin bulunduğu segmentlere karşılık gelen bölgelere uygulanacak enjeksiyonlar ile yüz güldürücü tedavi seçeneklerinin başında gelmektedir.

Destekleyici Yöntemler

Bütün bunların yanı sıra; bitkisel tedaviler ve akupunktur, masaj, yoga, meditasyon gibi tamamlayıcı yöntemler tedavide kullanılabilir.

Fibromiyalji tedavisinde kullanılacak yöntemler çeşitlidir ancak Fibromiyaljide hastaya özel tedavi planlanmalıdır. Öncelikle kişinin bir uzman tarafından değerlendirilmesi ve uygulanan tedavi sonrası hastanın kliniğinin yakın takibi önemlidir.